Η ενημέρωση και η βιωματική εκπαίδευση κατά τη διάρκεια της κύησης γύρω από θέματα που αφορούν
τις ψυχικές και συναισθηματικές αλλαγές εγκύου – συντρόφου,
τους τρόπους έναρξης και τα στάδια τοκετού,
το ρόλο του συντρόφου κατά τον τοκετό,
τις μαιευτικές επεμβάσεις που επιδρούν στην ψυχική υγεία των γυναικών (π.χ. στην καισαρική τομή),
τη συναισθηματική πλευρά της λοχείας: αλλαγές, δυσκολίες (επιλόχεια διαταραχή) και προσαρμογή, το θηλασμό και τα συναισθήματα κατά τη γαλουχία,
την ψυχοσωματική προσαρμογή του νεογέννητου στην εξωμήτριο ζωή,
την ανάπτυξη συναισθηματικού δεσμού μητέρας – πατέρα – νεογέννητου,
την υποδοχή και φροντίδα νεογέννητου,
τη σχέση του ζευγαριού με τον ερχομό του παιδιού,
το ρόλο του συντρόφου κατά τη λοχεία,
το ρόλο της ευρύτερης οικογένειας
είναι μερικά από τα ζητήματα που αφορούν την πρόληψη ψυχικής υγείας κατά τη διάρκεια της κύησης
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συμβαίνουν πολλές βιολογικές και ψυχικές μεταβολές και προκαλούν στην έγκυο την ανάγκη να εκφράζεται και να μοιράζεται τους προβληματισμούς της με ένα επαγγελματία ψυχικής υγείας ή εναλλακτικά με εκείνο το πρόσωπο - π.χ. τον ιατρό της ή μαία - που βρίσκεται σε άμεση επαφή μαζί της,. Η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι οι έγκυες και οι μητέρες βρεφών έχουν και εκδηλώνουν την ανάγκη να στηριχθούν συναισθηματικά και ψυχικά σε ένα πρόσωπο που να τους εμπνέει εμπιστοσύνη, ώστε να υποβάλλουν τις ερωτήσεις τους για ευαίσθητα θέματα. Η δημιουργία μιας οικείας σχέσης, μέσα σε ασφαλή πλαίσια, βοηθά στην καλύτερη διαχείριση των προβληματισμών ή ζητημάτων που μπορεί να προκύπτουν. Είναι προϋπόθεση το άτομο εμπιστοσύνης (ή αναφοράς) να διαθέτει την ανάλογη επιστημονική αρτιότητα για τη διαχείριση των ζητημάτων του τοκετού και της λοχείας, ώστε να δύναται η έγκυος να επικοινωνήσει τις συναισθηματικές της ανάγκες τη στιγμή που προκύπτουν, ενώ παράλληλα να μπορεί να επιζητά απαντήσεις και πληροφορίες μέσα από μια βάση δεδομένων όπου υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση.
Αυτή ακριβώς την ανάγκη θα επιχειρήσουμε να καλύψουμε μέσω αυτής της ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Η ψυχολογική παρέμβαση όταν είναι πρώιμη επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα, καθώς εστιάζει στη πρόληψη και όχι στη θεραπεία.
Η ολιστική προσέγγιση της πολυκλαδικής ομάδας επαγγελματιών υγείας έχει ως κοινό στόχο, την υγεία της μέλλουσας μητέρας και της ομαλής προσαρμογής της στο νέο της ρόλο. Αντίστοιχα ισχύει και για τον μέλλοντα πατέρα, ο οποίος καλείται να συνοδεύσει την σύντροφο καθ' όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς πόσο σημαντική είναι η ενημέρωση και η ψυχό-εκπαίδευση σε αυτή τη κρίσιμη φάση του ζευγαριού. Και ονομάζω κρίσιμη γιατί, αλλάζουν οι ρόλοι, απαιτείται προσαρμογή, βιώνονται ανησυχίες και από τα δύο μέλη του οικογενειακού συστήματος για το πως θα ανταπεξέλθουν στα νέα καθήκοντα και όταν (συχνά) δεν υπάρχει υποστηρικτικό πλαίσιο τότε καλούνται να αναλάβουν ένα ιδιαίτερα επιφορτισμένο έργο με αγωνία και άγχος επίδοσης. Ο αποχαιρετισμός της ανεμελιάς και της προηγούμενης φάσης ζωής αποτελεί επίσης ένα σοβαρό ζήτημα, που μακροπρόθεσμα ανασύρει ισχυρά προβλήματα στη αναμεταξύ σχέση του ζευγαριού, ειδικότερα όταν η εγκυμοσύνη δεν αποτελούσε συνειδητή επιλογή. Το σώμα που αλλάζει, οι δυνατότητες που περιορίζονται, η οικονομική ανασφάλεια και άλλες σχετικές παράμετροι που μεσολαβούν, ξετυλίγουν γνωστικά σενάρια και ενεργοποιούν σκέψεις , που προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις με περιεχόμενο τη χαρά , τη λύπη , το φόβο κτλ Αυτά με τη σειρά τους ενεργοποιούν κάποια κινητικά σενάρια/δράσεις που είτε έχουν εξωστρέφεια -εξωτερικεύονται- είτε εσωστρέφεια αποτελούν το ρεπερτόριο αντιδράσεων ενός ατόμου, που στο σώμα του τελούνται βιολογικές και ψυχολογικές διεργασίες. Σε αυτό το σημείο καθοριστικό ρόλο έχει το περιβάλλον, καθώς αποτελεί εκλυτικό παράγοντα ,θετικών ή δυσάρεστων πράξεων. Αντιλαμβάνεται κανείς οτι υπάρχει ένας μηχανισμός- σκέψη/συναίσθημα/δράσεις - που ενεργοποιείται ή ορθότερα επηρεάζεται από το περιβάλλον.
Στόχοι και προσδοκούμενα αποτελέσματα?
Η καλύτερη σωματική υγεία μητέρας και παιδιού, ηρεμία και ποιοτικότερος ύπνος κατά τη νεογνική περίοδο , για τη μητέρα και το παιδί− λιγότερα προβλήματα διατροφής, καθώς η κακή διατροφή αντικατοπτρίζει τη συναισθηματική κατάσταση του ατόμουμε ,μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ανάμεσα στο ζευγάρι , γεγονός που θα μειώσει το άγχος , προγεννητικά, κατ' επέκταση και μετά τον τοκετό, μεγαλύτερο αίσθημα επάρκειας στο γονεϊκό και συζυγικό ρόλο, μεγαλύτερη ευαισθησία και κατανόηση στις ανάγκες του παιδιού και του συντρόφου, καλύτερη σχέση γονέα-παιδιού, σταθερότερες συζυγικές σχέσεις, χαμηλότερα ποσοστά καταθλιπτικής διάθεσης, μικρότερη κακοποίηση/παραμέληση των παιδιών, λιγότεροι φόβοι ως προς την ανατροφή του παιδιού, ενθάρρυνση και μειωμένο άγχος − καλύτερη υποστήριξη από το κοινωνικό δίκτυο − συχνότερη και πιο σωστή αξιοποιήση και χρήση των υπηρεσιών υγείας.
Επιμέλεια κειμένου: Δέσποινα Δριβάκου , Ψυχολόγος , Συστημική/ Οικογενειακή Θεραπεύτρια
